Η ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση περνάει μέσα από τη λύση του Κυπριακού. Ο Πρόεδρος της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας Μανώλης Κεφαλογιάννης μας μίλησε στην εφημερίδα Σημερινή για το πώς διαμορφώνεται ο ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή.

Μετά την πρόσφατη συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία για το προσφυγικό, την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων και τα 3,2 δις που λαμβάνει επιπλέον σε κονδύλια, η Ευρώπη βγαίνει κερδισμένη ή εγκλωβίζεται στις δεσμεύσεις της, υπό την απειλή των προσφυγικών ροών που όλο αυξάνονται; 

Το κλειδί της λύσης του προσφυγικού είναι ο τερματισμός των πολεμικών συγκρούσεων στη Συρία και η αποκατάσταση της ειρήνης. Ώστε να επιστρέψουν οι πρόσφυγες στις πατρογονικές τους εστίες και να μπορέσουν να ζήσουν με ασφάλεια και σιγουριά. Και η Ελλάδα και η Κύπρος έχουμε ζήσει την τραγωδία στην απώτερη αλλά και στην πρόσφατη Ιστορία μας του ξεριζωμού. Και η Κύπρος τη ζει ακόμη και σήμερα, 41 χρόνια μετά. Γι’ αυτό αντιμετωπίζουμε με τεράστια ευαισθησία το δράμα των προσφύγων. Δεύτερο κλειδί της λύσης είναι η Τουρκία, η κύρια χώρα εισόδου μεταναστών και προσφύγων στην Ευρώπη. Η χρηματοδότηση που αποφάσισε η Σύνοδος Κορυφής έχει προϋποθέσεις και αφορά στη βοήθεια προς τους Σύρους πρόσφυγες, για να παραμείνουν στο τουρκικό έδαφος. Η Τουρκία θα πρέπει να δεσμευτεί και να υλοποιήσει ότι θα κτυπηθεί άμεσα το τεράστιο κύκλωμα παράνομων διακινητών, που κόστισε πάρα πολλές ζωές άτυχων προσφύγων και μεταναστών στο Αιγαίο, ότι οι πρόσφυγες θα καταγράφονται και θα ταυτοποιούνται στην Τουρκία, ότι οι πρόσφυγες θα προωθούνται μέσω χερσαίων οδών με ασφάλεια στην Κεντρική Ευρώπη σε χώρες όπου και επιθυμούν να μεταβούν. Επιπλέον, θα πρέπει να δεσμευτεί και να υλοποιήσει ότι οι μετανάστες που δεν έχουν δικαίωμα ασύλου θα επιστρέφουν στις χώρες τους, και ότι θα ενεργοποιήσει τάχιστα τα πρωτόκολλα επανεισδοχής που έχουν υπογραφεί από το 2011. Η Ευρώπη έχει αρχές και αξίες και με αυτές πορεύεται. Ούτε υποκύπτει, ούτε εγκλωβίζεται. Βρισκόμαστε μπροστά σε μία μεγάλη κρίση. Και το προσφυγικό είναι ένα πρόβλημα για το οποίο θα μας κρίνει η Ιστορία και τα αθώα βλέμματα των παιδιών μας.

Πώς πρέπει να διαχειριστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση τα σύνορά της με την Τουρκία, έτσι ώστε να αμβλυνθεί το προσφυγικό πρόβλημα;

Μέρος της λύσης των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών είναι η δημιουργία κέντρων ταυτοποίησης και καταγραφής στην Τουρκία. Αυτό θα ανακόψει τις ροές και θα δώσει τη δυνατότητα μετακίνησης των προσφύγων που δικαιούνται ασύλου στην Κεντρική Ευρώπη μέσω χερσαίων οδών, με ασφάλεια. Παράλληλα, σημαντικό ζήτημα αποτελεί αν πραγματικά η τουρκική κυβέρνηση έχει τη βούληση να πατάξει το κύκλωμα των παράνομων διακινητών. Ασφαλώς, όμως, η ελληνική κυβέρνηση, εφόσον έχει διαπιστώσει ότι η χώρα έχει θαλάσσια σύνορα, -όλοι θυμόμαστε την περί του αντιθέτου δήλωση του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα- πρέπει να εντείνει τη φύλαξή τους με τη συμπαράσταση και την ενίσχυση της Frontex. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προτείνει στη χώρα μας, αλλά αυτή επιμένει να μη χρησιμοποιεί, τις ομάδες γρήγορης παρέμβασης «Rabid» της Frontex. Παράλληλα, είναι ακατανόητο γιατί δεν θέλει 300 ειδικά μηχανήματα για την καταγραφή των δακτυλικών αποτυπωμάτων των μεταναστών και την ενσωμάτωσή τους στην κοινή βάση δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ενεργοποίηση των μηχανισμών αυτών πιστεύω ότι θα βάλει τέλος στις θεωρίες των τελευταίων ημερών, «περί εξόδου της χώρας» από τη Συνθήκη Σένγκεν.

Αν, όμως, αυτή είναι η μοναδική εναλλακτική που έχουμε στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που έχουν προκύψει στη Μέση Ανατολή, μήπως θα πρέπει να μιλάμε για αποτυχία της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής;

Η Τουρκία είναι η κύρια πύλη εισόδου των προσφύγων και των μεταναστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν είναι εναλλακτική στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Είναι μέρος της λύσης. Η αποτυχία, όμως, της ευρωπαϊκής και όχι μόνο εξωτερικής πολιτικής είναι η μη έγκαιρη αντιμετώπιση της εξάπλωσης του φαινομένου των τζιχαντιστών, η συνέχιση πέντε χρόνια μετά της εμφύλιας σύρραξης στη Συρία, αλλά και η μη αποτροπή του φαινομένου της τρομοκρατίας, που στοίχισε δεκάδες αθώα θύματα πρόσφατα στο Παρίσι και μας συγκλόνισε όλους. Η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική πρέπει να είναι κοινή με ενιαία θέση και φωνή.

Πώς μπορούμε να μιλάμε για ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, την ώρα που βρίσκεται υπό στρατιωτική κατοχή ένα κομμάτι κράτους μέλους και μάλιστα, όταν η ίδια επιδίδεται σε τακτικές εποικισμού και προσάρτησης; Μιλήστε μου για τη στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στην Τουρκία και στο άνοιγμα των κεφαλαίων ένταξης που άπτονται του Κυπριακού.

Η τελευταία Έκθεση Προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και το σχετικό Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κάνουν κατηγορηματικές αναφορές καταδίκης της Τουρκίας για συγκεκριμένα θέματα. Όπως, η μη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η στρατιωτική κατοχή μεγάλου μέρους της Νήσου, και ο εποικισμός του κατεχόμενου μέρους καθώς και ο μη σεβασμός των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών-μελών και της δυνατότητας να εκμεταλλεύονται την Αποκλειστική Οικονομική τους Ζώνη. Όλα αυτά δεν έχουν εκλείψει και η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας δεν θα ολοκληρωθεί αν δεν εκλείψουν. Η Τουρκία πρέπει να το καταλάβει και η Έκθεση Προόδου το αναφέρει καθαρά, η ένταξή της περνάει και μέσα από μία οριστική και βιώσιμη λύση του Κυπριακού.

Γιατί η Τουρκία μάς είναι χρήσιμη και επιθυμούμε να την εντάξουμε στην ευρωπαϊκή οικογένεια; Πώς θα μπορέσει μια ευρωπαϊκή Τουρκία να είναι επωφελής και στην Κύπρο;

Μια Ευρωπαϊκή Τουρκία, που θα σέβεται τις Αρχές και τις Αξίες της Ευρώπης, τα θεμελιώδη δικαιώματα, που θα στηρίζει το δικαίωμα στην ελεύθερη σκέψη και την έκφραση, στη θρησκευτική ελευθερία, με ελεύθερα μέσα ενημέρωσης, με ανεξάρτητη Δικαιοσύνη, με σεβασμό στα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών, μια Τουρκία που θα υπογράψει και θα κυρώσει τη Συνθήκη του ΟΗΕ για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, που θα αναγνωρίσει το δικαίωμα στην Κύπρο να πραγματοποιεί έρευνες και να εκμεταλλεύεται την ΑΟΖ της, που θα σταματήσει την πολιτική εποικισμού της Κύπρου, που θα συμβάλει στις έρευνες για τους αγνοουμένους της τουρκικής εισβολής, που θα αναγνωρίσει χωρίς υποσημειώσεις το κυρίαρχο κράτος της Κύπρου. Μία τέτοια Τουρκία μπορεί να έχει ρόλο στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

Μετά τις κατηγορίες για λαθρεμπόριο πετρελαίου με το Ισλαμικό Κράτος, την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού, την εκμετάλλευση προσφύγων και την ανυποχώρητη στάση στο Κυπριακό, πώς μπορεί η Τουρκία να αποτελεί επιθυμητό σύμμαχο στην περιοχή;

Οι πρόσφατες δηλώσεις υψηλόβαθμων Ρώσων αξιωματούχων, ότι έχουν στοιχεία που αποδεικνύουν όχι μόνο το λαθρεμπόριο πετρελαίου μεταξύ των τζιχαντιστών και της Τουρκίας, με σημαντικά οφέλη και για τις δύο πλευρές, αλλά και την απευθείας ανάμειξη σε αυτό της οικογένειας Ερντογάν, θα πρέπει να εξεταστούν πολύ σοβαρά από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αν ισχύουν όλα αυτά, η Τουρκία θα πρέπει να επιλέξει με ποιον είναι στην περιοχή. Με τη Δύση ή με τους τρομοκράτες; Θα πρέπει να σταματήσει να «κλείνει το μάτι» στους τζιχαντιστές επειδή αποκομίζει πρόσκαιρα οφέλη, όπως οι επιθέσεις κατά των Κούρδων ή οικονομικά λόγω του λαθρεμπορίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει πραγματικούς συμμάχους στην περιοχή, όχι επαμφοτερίζοντες ταραξίες.

*Πρώτη δημοσίευση εφημερίδα Σημερινή.