Η εργασία στο Δημόσιο, το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η σχέση του με τη δημοσιότητα και η φυσική ηρεμία. «Στο τέλος θα κριθούμε όλοι, αλλά όχι μόνο για το τέλος», λέει. Ο Γενικός Ελεγκτής της Κυπριακής Δημοκρατίας Οδυσσέας Μιχαηλίδης μιλάει για τη ζωή του.
Γεννήθηκα στη Δασούπολη, στη Λευκωσία, το 1968, από γονείς που κατάγονται εκτός Λευκωσίας. Ο πατέρας μου κατάγεται από την Ανώγυρα Λεμεσού και η μητέρα μου από τη Λάπηθο, αλλά ζούσαν στη Λευκωσία πριν γεννηθώ. Ο πατέρας μου ήταν δημόσιος υπάλληλος κι αυτό σίγουρα είχε τη σημασία του. Είχαμε και έχουμε μια πολύ στενή σχέση, καθώς πέρα από πατέρας-γιος είμαστε και πολύ καλοί φίλοι. Έβλεπα από μικρός τον τρόπο με τον οποίο δουλεύει η Δημόσια Υπηρεσία και ήμουν πολύ εξοικειωμένος με αυτή. Η μητέρα μου ήταν στο σπίτι, μια κλασική, πολύ καλή μαμά-νοικοκυρά. Ήταν σημαντικό ότι μεγάλωσα με πολλή αγάπη και από τους δύο, αλλά και από την αδερφή μου.
«Δεν έκανα επανάσταση»
Θεωρώ ότι μικρός ήμουν ένα καλό παιδί, όχι άτακτο. Ήμουν φρόνιμος, δεν πέρασα αυτό που λέμε περίοδο επανάστασης. Σίγουρα στην εφηβεία υπήρξαν φορές που ένιωθα να μη με χωράνε τα ρούχα μου, να βρίσκομαι σε ένα περιβάλλον περιοριστικό. Και ο πατέρας μου υπήρξε περιοριστικός σε κάποια πράγματα, αλλά πάντα είχε τον τρόπο του. Βλέποντας σήμερα τα γεγονότα, καταλαβαίνω ότι η τότε προσέγγισή του είχε λογική, αλλά το αίμα του εφήβου δεν μπορούσε να την καταλάβει. Είναι αυτό που λέμε «θα γίνεις πατέρας και θα καταλάβεις». Τελικά έγινα πατέρας τριών παιδιών και καταλαβαίνω. Το να μεγαλώνεις παιδιά είναι μια πολύ μεγάλη υπόθεση, είναι το πιο δύσκολο πράγμα στη ζωή.
Ήμουν πάρα πολύ καλός μαθητής, αλλά όχι ο καλύτερος της τάξης. Μέχρι τη δευτέρα Λυκείου ήμουν από τους πρώτους, αλλά στην τρίτη λυκείου είχα χαλαρώσει λίγο. Έβγαλα έναν πολύ καλό γενικό βαθμό, πάνω από 19, αλλά δεν ήμουν μέσα στους πέντε πρώτους, η απόδοσή μου είχε πέσει. Από την άλλη, όταν τελείωσα τις σπουδές στο Πολυτεχνείο, είχα τον καλύτερο βαθμό από όλους τους φοιτητές του έτους, Κύπριους και Ελλαδίτες. Ο μέσος όρος μου ήταν 9,29/10. Είχαμε βλέπετε 63 μαθήματα και όταν έπαιρνες κάπου 9 ή 8, αυτό έριχνε τη βαθμολογία.
Ένας πολιτικός μηχανικός στο Δημόσιο
Διερωτάστε γιατί με πατέρα στη Δημόσια Υπηρεσία δεν έμεινα εδώ να ακολουθήσω τον ίδιο δρόμο. Μα κι ο πατέρας μου ήταν πολιτικός μηχανικός, όπως και η αδερφή μου. Η αλήθεια είναι ότι αφού σπούδασα, δεν είχα στο μυαλό μου ότι θα γίνω κι εγώ δημόσιος υπάλληλος. Τελειώνοντας τις σπουδές, είχα ανοίξει ένα γραφείο και αναλάμβανα μελέτες έργων οδοποιίας για το κράτος, αλλά με ιδιωτικά συμβόλαια, ενώ είχα αρχίσει να κάνω στατικές μελέτες σπιτιών στον ιδιωτικό τομέα. Εκείνη την περίοδο, έκανα αίτηση και ξεκίνησα μίσθωση υπηρεσιών στις τεχνικές υπηρεσίες του Υπουργείου Άμυνας. Όταν έκανα αίτηση για το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων, δεν είχα σκοπό να πάρω κάποια θέση. Έκανα την αίτηση «έτσι για να υπάρχει», δεν είχα ασχοληθεί και ιδιαίτερα.
Όλα άλλαξαν μόλις με ειδοποίησαν ότι με πήραν στη δουλειά. Εκεί προβληματίστηκα πραγματικά και μπήκα στον πειρασμό να την αποδεχτώ, όπως και την αποδέχτηκα. Εκείνη την περίοδο, επειδή ήταν κοντά και η αφυπηρέτηση του πατέρα μου, το γραφείο έμεινε για ένα χρόνο στα χέρια ενός άλλου καλού συναδέλφου, κι έπειτα το ανέλαβε εκείνος. Ήταν κάτι για το οποίο ένιωσα πάρα πολύ όμορφα, γιατί ο ίδιος στο Δημόσιο δεν είχε την ευκαιρία να κάνει τέτοιου είδους μελέτες, παρόλο που ήταν κάτι που του άρεσε πολύ.
Η Αθήνα
Η ζωή στην Αθήνα ήταν πολύ όμορφη. Ήμουν πολύ συνδεδεμένος και με τους Κύπριους, αλλά και με πολλούς Ελλαδίτες. Η αλήθεια είναι ότι ήμουν από τους λίγους της σχολής μου που είχα εξαιρετικές σχέσεις και με τις δύο ομάδες. Όσον αφορά στο Μετσόβιο, για μένα ήταν πράγματι ένα πολύ μεγάλο σχολείο, παρά τα πολύ απαιτητικά μαθήματα. Εξαιρετική εμπειρία, άλλης μορφής, η περίοδος που έκανα το διδακτορικό μου στο Μετσόβιο. Την ίδια περίοδο είχα αρχίσει να δίνω εξετάσεις για το πτυχίο Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο τελείωσα μετά που επιστρέψαμε στην Κύπρο.
Ενώ η ζωή ήταν πολύ ωραία, είχαμε και τα φοιτητικά μας θέματα με τις πολιτικές παρατάξεις. Έζησα ένα συμβάν όπου μια φοιτητική παράταξη είχε κατηγορηθεί για καλπονοθεία κατά την καταμέτρηση των ψήφων. Συγκεκριμένα, είχε κατηγορηθεί ότι είχε αντικαταστήσει μια δέσμη ψήφων με μιαν άλλη για να κερδίσει τις εκλογές κι έτσι υπήρξε ένταση.
Στην Αθήνα δημιούργησα φιλίες που κρατούν μέχρι σήμερα. Το κυριότερο, γνώρισα τη Νανά, τη σύζυγό μου, η οποία χωρίς υπερβολή είναι το άλλο μου μισό.
Τρία χρόνια Γενικός Ελεγκτής
Είμαι στην Ελεγκτική Υπηρεσία ήδη τρία χρόνια, ενώ για άλλα 16 εργαζόμουν στο Υπουργείο Συγκοινωνιών, στον εσωτερικό έλεγχο. Μπήκα ως απλός λειτουργός ελέγχου και προήχθηκα μέχρι και τη θέση του διευθυντή το 2010.
Ρωτάτε αν στις θέσεις που έχω υπηρετήσει απαιτείται να έχει κανείς αυτοέλεγχο. Πρέπει, ειδικά όταν είσαι ελεγκτής, θα πρέπει να έχεις κάποιες αρχές που θα πρέπει να τηρείς, όπως ακεραιότητα, αντικειμενικότητα και επαγγελματισμό. Όπως φυσικά και γνώσεις, αφού δεν μπορείς να ελέγχεις κάτι το οποίο δεν κατέχεις. Επίσης θα πρέπει να διακατέχεσαι από επαγγελματικό σκεπτικισμό και να προσεγγίζεις τον ελεγχόμενο χωρίς να θεωρείς δεδομένο εκείνο που σου λέει, ειδάλλως δεν ασκείς έλεγχο. Επιπλέον θα πρέπει να είσαι δίκαιος και αποφασιστικός.
Πρέπει να σας πω ότι υπάρχουν άτομα που απλώς δεν τους ταιριάζει το κοστούμι του ελεγκτή, δεν είναι κακό. Προσωπικά πιστεύω ότι είναι στον χαρακτήρα μου. Γι’ αυτό και λάτρευα αυτό που έκανα στο Υπουργείο Συγκοινωνιών, όπως και τη σημερινή μου θέση.
Μέσα στο μυαλό μου, η θέση του Γενικού Ελεγκτή ήταν κάτι που θα μπορούσε κάποια στιγμή να προκύψει. Ήταν μέσα στα ενδεχόμενα. Είχα φτάσει σε ένα σημείο όπου ο χρόνος είχε ωριμάσει για κάτι τέτοιο.
Αν το περίμενα; Όχι, ξαφνιάστηκα και ήταν μεγάλη έκπληξη για εμένα, διότι αφενός δεν ήξερα ότι υπήρχε θέμα για αντικατάσταση της τότε Γενικής Ελέγκτριας. Ήταν πολύ ευχάριστο και τιμητικό για εμένα. Ποιανού ιδέα ήταν; Δεν γνωρίζω, αλλά έχω ακούσει ότι στενοί συνεργάτες του Προέδρου είχαν εκφραστεί με καλά λόγια υπέρ μου.
Θετικά για εμένα είχε μιλήσει και ο Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος υπήρξε υπουργός μου, αλλά και ο αείμνηστος Τάσος Μητσόπουλος, τον οποίο πρέπει να πω πως πάντα θυμάμαι με αγάπη.
Ήρεμος χαρακτήρας
Αν είμαι πάντα τόσο ήρεμος; Ναι, είναι λίγες οι φορές στη ζωή μου που έχω ξεσπάσει και όταν το κάνω, συνήθως συμβαίνει γιατί θεωρώ ότι μπορεί να πρέπει να δείξω πιο σκληρός. Από τότε που ήρθα στην Ελεγκτική Υπηρεσία, μόνο μια φορά μου έχει συμβεί, μόνο με ένα άτομο ανέβασα τους τόνους, διότι διαφορετικά θα έδινα την εντύπωση της αδυναμίας. Σε γενικές γραμμές, δεν χάνω την ψυχραιμία μου.
Δημοσιότητα και η στήριξη του κόσμου
Λέτε ότι επιδιώκω τη δημοσιότητα. Σε αντίθεση με αυτό που πιστεύετε και που πιστεύουν πολλοί, δεν την επιδιώκω. Όταν ήμουν στο Υπουργείο, ενώ είχα πολλές ευκαιρίες ως διευθυντής ελέγχου να πηγαίνω σε εκδηλώσεις οι οποίες θα μου έδιναν δημοσιότητα, δεν το έπραξα. Όχι ότι η δημοσιότητα με φέρνει σε δύσκολη θέση, αλλά θεωρούσα ότι ήταν χάσιμο χρόνου.
Η δημοσιότητα στην Ελεγκτική Υπηρεσία είναι κάτι συναφές με την αποστολή της. Δεν νοείται Ελεγκτική Υπηρεσία που να είναι στην αφάνεια, άρα είναι κάτι που οφείλω να κάνω, το να μιλώ στους δημοσιογράφους και στην τηλεόραση. Είναι μέρος της δουλειάς μου. Αν και η αντίδραση του κόσμου είναι πολύ θετική προς το πρόσωπό μου, είναι πολλές οι φορές που νοσταλγώ την περίοδο κατά την οποία μπορούσα να πάω οπουδήποτε και να μη με ξέρει κανείς. Τι μου λέει ο κόσμος όταν με συναντήσει έξω; Τις περισσότερες φορές δίνει συγχαρητήρια και λέει να συνεχίσουμε την καλή δουλειά. Η στήριξη του κόσμου είναι η μεγαλύτερη στήριξη που νιώθω ότι έχω.
Με τους δημοσιογράφους έχω καλές σχέσεις, αλλά όχι με όλους. Ρωτάτε αν θεωρώ ότι υπάρχει διαπλοκή στη δημοσιογραφία. Πέρα από το γεγονός ότι έχω μιλήσει ήδη επί τούτου, και έχω εξηγήσει ότι και η δημοσιογραφία είναι κομμάτι της κοινωνίας, επίσης μη αγγελικά πλασμένο, θα αναφερθώ στις πρόσφατες δηλώσεις του Γενικού Εισαγγελέα για τα κακώς έχοντα στον δημοσιογραφικό κόσμο. Ο ίδιος, μίλησε όπως πάντα με ειλικρίνεια. Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι η έκπληξη που κάποιοι καμώθηκαν πως τους προκάλεσαν οι δηλώσεις, απαιτώντας να παραθέσει ονόματα και αποδείξεις. Χωριό που φαίνεται, κολαούζο δεν θέλει.
Θα συμφωνήσω λοιπόν μαζί του ότι και ο δημοσιογραφικός κόσμος πρέπει να βρει τον τρόπο να απομονώσει κάθε τι σαθρό. Υπάρχουν δημοσιογράφοι που τιμούν το επάγγελμά τους, άλλοι όμως όχι. Όπως ορθά οι δημοσιογράφοι απαιτούν από όλους τους φορείς εξουσίας να αποδέχονται την κριτική, το ίδιο ισχύει και για τους ίδιους.
Να θυμίσω ότι πριν από δυο μήνες, σε συνέδριο που διοργάνωσε η Ένωση Συντακτών, κατηγορήθηκαν δικαστές, ομοίως χωρίς να παρατεθούν στοιχεία, ακόμη και για διαφθορά που σύμφωνα με τους ισχυρισμούς κάποιων, αγγίζει το δικαστικό σώμα. Χωρίς τότε να νιώσουν οι δημοσιογράφοι την ίδια ευαισθησία στην ανάγκη τεκμηρίωσης, όπως έδειξαν οι δηλώσεις του Γενικού Εισαγγελέα, οι οποίες μάλιστα ήταν απόλυτα συμβατές με την πρόδηλη εικόνα που έχει σχηματίσει ο κάθε καλόπιστος παρατηρητής ως προς τη στάση συγκεκριμένων δημοσιογράφων, έναντι του Γενικού Εισαγγελέα.
Καμία πολιτική φιλοδοξία
Αν έχω πολιτικές φιλοδοξίες, μετά απ’ όλη αυτή τη δημοσιότητα και τη δημοφιλία; Καμία απολύτως πρόθεση δεν έχω να εμπλακώ στην πολιτική. Θεωρώ τον εαυτό μου τεχνοκράτη. Μετά την αποχώρησή μου μπορώ να ασχοληθώ κάλλιστα με κάτι ιδιωτικό. Εξάλλου, δεν είναι ορθό να θεωρούμε ότι όλα περιστρέφονται γύρω από τον δημόσιο τομέα.
Το μότο μου στη ζωή είναι «τι ψυχή θα παραδώσεις». Στο τέλος θα κριθούμε, αλλά όχι μόνο για τις πράξεις του τέλους, για όλη τη ζωή μας. Στη θέση που είμαι, κρίνω και κρίνομαι κι έτσι σε κάθε φάση της ζωή μου, προσπαθώ να μην αφήνω σημεία τα οποία μπορεί κάποιος να επικαλεστεί για να μου πει «μα κι εσύ τα ίδια κάνεις». Αυτός που ασκεί έλεγχο, θα πρέπει να μην αφήνει περιθώρια παρεξηγήσεων. Θα πρέπει να αποδεικνύει ότι τηρεί αυτά που απαιτεί από τους άλλους.
Ζητάτε να σας πω τρεις λέξεις για τον Οδυσσέα. Λοιπόν: πατρίδα, οικογένεια, εργασία.
*Πρώτη δημοσίευση εφημερίδα Σημερινή.
Close Enough 