Η φυγή από την Αμμόχωστο, οι σπουδές στη Βρετανία, το ποδόσφαιρο και η πολιτική, από έναν άνθρωπο που δεν έχει πρόβλημα να ανεβάσει τους τόνους όταν πρέπει. “Σέβομαι τις αρχές του Χριστιανισμού, αλλά μέμφομαι τις αποκλίσεις που υπάρχουν λόγω των πρακτικών που ακολουθούν πολλοί μέσα στο ιερατείο”, λέει. Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού, μιλάει για τη ζωή του. 

Follow @Christos_mich

Κατάγομαι από δύο χωριά της κατεχόμενης Επαρχίας Αμμοχώστου: Τον Άγιο Σέργιο που είναι ακριβώς απέναντι από την Αρχαία Σαλαμίνα και την Κάτω Δερύνεια, που γειτνιάζει με την Αμμόχωστο. Ίσως είναι ένα από τα πιο τραγικά κομμάτια της κατοχής, γιατί μπορείς να επισκεφθείς το συρματόπλεγμα, ενώ στο ένα χιλιόμετρο βλέπεις τη γειτονιά και το σπίτι σου, χωρίς να μπορείς να προσεγγίσεις. Έχω πάει αμέτρητες φορές. Όχι μόνο για οικογενειακή επίσκεψη με τους γονείς μου, αλλά και με φιλοξενούμενους από το εξωτερικό. Είναι ένα σημείο αναφοράς.

Γεννήθηκα το 1972 κι έφυγα από το σπίτι μου σε ηλικία 2 ετών. Μνήμες δεν υπάρχουν, αλλά οι διηγήσεις δημιούργησαν εικόνες, οι οποίες μπορεί να μην είναι πραγματικές, αλλά είναι εκεί και, όπως και να το κάνουμε, με αναγκάζουν να ανατρέχω στο παρελθόν και να σκέφτομαι πώς θα ήταν η Κύπρος σήμερα.

Έχει ένα κομμάτι αλήθειας αυτό που λέτε, ότι αρκετοί σαν εμένα νοσταλγούν κάτι που δεν έζησαν ποτέ. Μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, όμως, οι πρόσφυγες αποκτήσαμε επιτέλους εικόνες, προφανώς αλλοιωμένες μετά από 42 χρόνια εισβολής και κατοχής. Ο πόθος και η επιθυμία για λύση είναι ζωντανά.

93 άτομα σε ένα σπίτι

Με την εισβολή πήγαμε στη Λάρνακα. Για πέντε χρόνια, όλα τα μέλη και των δύο οικογενειών (του πατέρα μου και της μητέρας μου), 93 τον αριθμό, φιλοξενούνταν σε ένα μεγάλο διώροφο σπίτι που μας παραχώρησε ένας εξαιρετικός Λαρνακεύς Αρμένιος. Σήμερα αυτό το κτήριο έχει αναπαλαιωθεί. Πρόκειται για το Νικολαΐδειο, ένα εξαιρετικό νεοκλασικό, που βρίσκεται απέναντι από την Αστυνομία. Μια μικρή λεπτομέρεια: Επειδή οι γονείς μου ήταν το νεαρότερο ζευγάρι, νιόπαντροι και με έναν γιο 2 ετών, ο χώρος που τους αναλογούσε για τους πρώτους μήνες ήταν η κουζίνα. Κοιμόμασταν δηλαδή στο πάτωμα της κουζίνας. Τέτοιες εμπειρίες ατσαλώνουν τον καθένα, τον κάνουν πιο δυνατό.

Μείναμε εκεί μέχρι το 1977. Έπειτα και μέχρι το 1992 που πήγα για σπουδές, μείναμε στον συνοικισμό αυτοστέγασης Κιτίου, σε μια πολύ φιλοπρόοδη κοινότητα που άνοιξε τις αγκάλες της και μας φιλοξένησε με πολλή αγάπη. Έπειτα έζησα στο Λονδίνο επί 7,5 χρόνια, μέχρι να προσγειωθώ -στην κυριολεξία- στη Λευκωσία. Από τότε είμαι Λευκωσιάτης.

Καλός μαθητής αλλά ζωηρός

Όταν ήμουν παιδί, η μάνα μου έλεγε ότι ήμουν καλός μαθητής, αλλά ζωηρός ως γιος. Στην πορεία αυτό έχει αλλάξει. Αν έφαγα ξύλο; Θυμάμαι ελάχιστες, ακραίες περιπτώσεις, όπου η μάνα μου αγανακτούσε. Εκεί, τρώγαμε καμιά σφαλιάρα. Τώρα που είμαι εγώ πατέρας, ποτέ δεν έχω αγγίξει τον γιο μου. Προσπαθώ να τον καθοδηγήσω με τη δύναμη της πειθούς, πράγμα που δεν είναι καθόλου εύκολο.

Θα μοιραστώ μαζί σας ένα περιστατικό στο οποίο υπήρξα άτακτος, αλλά στο τέλος είχα προσωπικό όφελος. Στα επτά μου χρόνια, όταν πλέον είχαμε μετακομίσει στο Κίτι, οι γονείς μου, μέσα από τις δυσκολίες της προσφυγιάς, προσπάθησαν να προσθέσουν στη μόρφωσή μου, στέλνοντάς με να μάθω Αγγλικά. Εγώ, όλα τα απογεύματα τα περνούσα στις αλάνες και στα γήπεδα, παίζοντας ποδόσφαιρο. Κατά βάθος αντιλαμβανόμουν ότι έπρεπε να μάθω μια ξένη γλώσσα, αλλά το βασικό μου μέλημα ήταν το ποδόσφαιρο.

Την ημέρα που με έστειλε η μάνα μου να γραφτώ στα Αγγλικά με ένα δεκάλιρο στο χέρι, πήγα τάχα για την εγγραφή, αλλά επέστρεψα πολύ σύντομα στο σπίτι. Όταν ρώτησε γιατί γύρισα τόσο γρήγορα, απάντησα ότι δεν είχε καθόλου κόσμο. Με τα πολλά παραδέχτηκα ότι δεν πήγα για εγγραφή. Είχα κρύψει τα χρήματα κάτω από μια πέτρα στη γειτονιά και πήγα για παιχνίδι. Εκεί, ναι, έπεσε ξύλο. Το αποτέλεσμα όμως ήταν να μάθω Αγγλικά και τελικά να πάω στο Ηνωμένο Βασίλειο για σπουδές.

Ατυχής (;) τραυματισμός

Το ποδόσφαιρο είναι μια μεγάλη λατρεία για μένα. Ίσως, εν τέλει, από σπόντα να σπούδασα, γιατί από την εφηβική μου ηλικία αγωνιζόμουν σε τακτική βάση. Ένας τραυματισμός όμως, στα 16 μου, προκάλεσε μια ανεπανόρθωτη βλάβη στο γόνατο, η οποία ακόμη με ταλαιπωρεί. Έχω κάνει πολλαπλές εγχειρίσεις σε χιαστούς, συνδέσμους, μηνίσκο και επιγονατίδα. Αυτή ήταν η βασική αιτία που αντιλήφθηκα ότι, εφόσον τα έπαιρνα τα γράμματα, έπρεπε να σπουδάσω.

Όσον αφορά στην ομάδα, είμαι Ομονοιάτης από τα γεννοφάσκια μου, παρόλο που αγωνίστηκα για μερικά χρόνια στη Νέα Σαλαμίνα Αμμοχώστου. Επομένως, τα τελευταία χρόνια είμαι κι εγώ από εκείνους που αγανακτούν με την Ομόνοια, ευελπιστώντας πάντα σε μια πορεία τα επόμενα χρόνια.

Ριζοσπαστική επιλογή

Κατέληξα λοιπόν νομικός και δεν το έχω μετανιώσει καθόλου. Θα πρέπει να σας πω ότι οι σπουδές μου ήταν μια επαναστατική κίνηση τότε, κι εξηγούμαι. Κατ’ αρχάς το οικογενειακό μου περιβάλλον δεν είχε καμία παράδοση δικηγόρων ή αποφοίτων πανεπιστημίου. Ο ριζοσπαστισμός όμως είναι αλλού. Είχα ολοκληρώσει το εμπορικό γυμνάσιο, με ενισχυμένη λογιστική και πολιτική οικονομία.

Η φυσιολογική πορεία των πραγμάτων θα ήταν να ακολουθήσω το επάγγελμα του λογιστή. Εγώ, ένεκα και της έφεσης που είχα στα φιλολογικά μαθήματα, επέλεξα τη νομική επιστήμη, η οποία, αν αξιοποιηθεί σωστά και μακριά από δογματικές προσεγγίσεις, βοηθάει σε κάθε έκφανση της ζωής.

Νομοτέλεια η πολιτική

Η ενασχόλησή μου με την πολιτική υπήρξε μια νομοτελειακή εξέλιξη. Αν μεγαλώσεις σε μια πολιτικοποιημένη οικογένεια και αν συμπέσεις χρονικά με γεγονότα όπως η εισβολή εμπλέκεσαι. Ο πατέρας και η μητέρα μου ήταν και παραμένουν τοπικά στελέχη της Αριστεράς και του ΑΚΕΛ. Ποτέ δεν σκέφτηκα ότι τα πράγματα θα γίνονταν αλλιώς. Ήταν μια φυσιολογική πορεία και ποτέ δεν τη μετανιώνω.

Αυτοκριτική

Έχετε δίκιο να λέτε ότι όλοι δηλώνουν πολιτικοποιημένοι από μικροί, αλλά όλοι παραπονιούνται για την ποιότητα της πολιτικής στην Κύπρο. Κι εγώ έχω παράπονο, τόσο για την πολιτική όσο και για άλλους τομείς. Τα πολιτικά πρόσωπα είναι αντανάκλαση της κοινωνίας. Αυτό είναι αυτοκριτική. Έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε, κυρίως όσον αφορά στον πολιτικό πολιτισμό. Ένας ευσεβής μου πόθος, πέραν των άλλων, είναι η αντιμετώπιση του λαϊκισμού. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια έξαρση σε αυτό. Το βάζω στη γενική του μορφή, γνωρίζοντας ότι κάθε κόμμα μπορεί να ισχυρίζεται πως είναι καλύτερο από άλλα. Εμείς καταβάλουμε πάντως σοβαρή προσπάθεια να αρθρώνουμε έναν πολιτικό λόγο που να μη διώχνει, αλλά να φέρνει κοντά τους πολίτες.

Νυχτοφύλακας

Η Αγγλία για μένα ήταν μια πολύ πλούσια περίοδος της ζωής μου σε εμπειρίες, αλλά την ίδια ώρα ήταν και μια μεγάλη πρόκληση γιατί δεν υπήρχαν οι πόροι για να σπουδάσω. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, για να καταλάβετε, αποπλήρωνα τα φοιτητικά μου δάνεια, ενώ όσο ήμουν στην Αγγλία δούλευα. Έκανα πάρα πολλές δουλειές: Νυχτοφύλακας σε ξενοδοχεία, γκαρσόνι, κι εσωτερικός νομικός σύμβουλος μετά το πτυχίο σε μια μεγάλη εταιρεία. Ιδιαίτερα η δουλειά του νυχτοφύλακα ήταν πολύ βολική, οπότε μπορούσα να διαβάζω. Τελείωνα τη βάρδια μου στις 7:30 το πρωί, έπαιρνα έναν καφέ, έμπαινα στο τρένο και ξεκινούσα για το πανεπιστήμιο. Όλα αυτά με έκαναν να καταλάβω ότι στη ζωή τίποτα δεν χαρίζεται.

Ανεβαίνουν οι τόνοι

Λέτε ότι στα κανάλια εμφανίζομαι επιθετικός. Η επιθετικότητα έχει να κάνει με το περιεχόμενο και όχι με την ένταση του πολιτικού λόγου. Έχω την άποψη ότι, μπορείς να είσαι διεκδικητικός σεβόμενος τον πολιτικό σου αντίπαλο και, την ίδια ώρα, να παραμένεις νηφάλιος και πράος. Εκεί όμως που θίγονται πράγματα που αφορούν, είτε την προσωπική αξιοπρέπεια είτε την κομματική, είτε διαστρεβλώνεται η αλήθεια, εκεί ναι, πολλές φορές οι τόνοι ανεβαίνουν. Δεν είναι κακό αυτό, φτάνει να μην είναι ο κανόνας.

Οι πιο δύσκολες στιγμές, κι αυτό αφορά πάρα πολλούς από εμάς, ήταν εκείνες που ακολούθησαν το τραγικό συμβάν στο Μαρί. Μάλιστα τότε ήμουν δεν ήμουν ενός μηνός βουλευτής. Δυστυχώς, το τραγικό αυτό γεγονός που έντυσε στα μαύρα την Κύπρο έτυχε πολιτικής εκμετάλλευσης, με φαινόμενα όπως το να είμαστε στα πάνελ και να μας αποκαλούν «δολοφόνους». Με τέτοιες συμπεριφορές, δεν μπορεί παρά το σύστημά σου να αντιδρά και να θέλεις να αποκαταστήσεις έστω και στο ελάχιστο τη δικαιοσύνη.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο δίλημμα που αντιμετώπισα ποτέ; Ο επαναπατρισμός μου μετά τις σπουδές. Υπήρχαν πολλές επαγγελματικές προοπτικές στο Ηνωμένο Βασίλειο σε μια εποχή που η οικονομία πήγαινε καλά εκεί. Πίσω με έφεραν μια σειρά από παράγοντες, αλλά κυρίως ο οίστρος μου να συνεχίσω την εμπλοκή μου με τα κοινά. Όσο κι αν θεωρήσει κάποιος ότι δεν αποφάσισα με ορθολογικά κριτήρια. Αλλά, για να μην παρεξηγηθώ, καμία σχέση δεν είχε αυτό με το τι ακολούθησε με την εκλογή μου στη Βουλή.

Inshallah

Βλέπω αναζητάτε κάποιο θρησκευτικό σύμβολο στον χώρο. Εκείνο που έχω είναι ένα κεραμικό (το δείχνει) στο οποίο αναγράφεται η γνωστή φράση του Ισλάμ «Inshallah» που είναι η ευχή «Θεού θέλοντος». Μου το έδωσαν στο Ηνωμένο Βασίλειο Τουρκοκύπριοι συμπατριώτες, με την ευχή να ξαναβρεθούμε στην επανενωμένη Αμμόχωστο. Αν ρωτάτε πάντως αν θρησκεύω, όχι δεν θρησκεύω, αν και σέβομαι σε πολύ μεγάλο βαθμό τη θρησκεία. Το πρώτο πράγμα που κάνω, όποια χώρα επισκεφθώ, είναι να δω τους τόπους λατρείας. Όσον αφορά στα δόγματα του Χριστιανισμού, σέβομαι τις αρχές, αλλά μέμφομαι τις αποκλίσεις που υπάρχουν λόγω των πρακτικών που ακολουθούν πολλοί μέσα στο ιερατείο.

Το μότο μου για τη ζωή είναι να αγωνιζόμαστε και να διεκδικούμε, αλλά να είμαστε και ρεαλιστές. Τρεις λέξεις αυτοπροσδιορισμού; Δύσκολο. Θα σας έλεγα: Σοβαρότητα, ευαισθησία, «τελειομανία». Είμαι λίγο ψείρης…

*Πρώτη δημοσίευση εφημερίδα Σημερινή.