Η θέση της Προέδρου, το πάθος για τη φωτογραφία, η μνήμη και η λησμονιά, οι σπουδές και η στάση ζωής μιας γυναίκας που ξέρει ότι όταν κάνουμε όνειρα, ο Θεός γελάει. Ο ανταγωνισμός, λέει, είναι μια έννοια σχετικά νέα για την κυπριακή κοινωνία κι έτσι ο μέσος καταναλωτής δύσκολα μπορεί να αντιληφθεί τον ρόλο και τη λειτουργία της Επιτροπής. Η Πρόεδρος της Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού της Κύπρου, μιλάει για τη ζωή της. 

Γεννήθηκα στη Λεμεσό τον Ιούλιο του 1958 και μεγάλωσα σε μια πολύ στενά συνδεδεμένη οικογένεια, με τον πατέρα μου να εργάζεται στις επιχειρήσεις του παππού (αγοραπωλησίες αυτοκινήτων) και τη μητέρα και τη γιαγιά να έχουν αναλάβει το σπίτι και το μεγάλωμα των παιδιών. Ο αδερφός μου ήταν ιδιαίτερα προστατευτικός, καθότι ήταν επτά χρόνια μεγαλύτερος.

Εκείνο που θυμάμαι με ιδιαίτερη νοσταλγία, είναι οι οικογενειακές εκδρομές που κάναμε τότε ανά την Κύπρο, πριν από την τουρκική εισβολή, όταν επισκεπτόμαστε την Κερύνεια, τον Απόστολο Ανδρέα και άλλες περιοχές. Αναπολώ επίσης τα καλοκαιρινά μπάνια στο Μπογάζι, ένα παραλιακό χωριό στην επαρχία Αμμοχώστου. Για εμάς τότε ήταν μια πολύ μεγάλη έξοδος. Ξυπνούσαμε πολύ πρωί, διότι από τη Λεμεσό ουσιαστικά θα πηγαίναμε στην άλλη άκρη της Κύπρου.

Φέρνω συχνά στη μνήμη μου, και πολύ έντονα, ότι είχα μια παλιά φωτογραφική μηχανή και προσπαθούσα να ανακαλύψω το φωτογραφικό μου ταλέντο. Η φωτογραφία είναι το χόμπι μου, ενώ όποιο ταλέντο έχω, το ανακάλυψα πολύ αργότερα. Δυστυχώς την έχω εγκαταλείψει κάπως, δεν έχω πολύ χρόνο πια. Όλος ο ελεύθερος χρόνος πλέον αφιερώνεται στην οικογένειά μου. Τι φωτογραφίζω; Μου αρέσουν ιδιαίτερα τα πορτρέτα.

“Θέλω να ταξιδέψω φωτογραφίζοντας”

Κάτι που οπωσδήποτε θέλω να κάνω πριν κλείσω τα μάτια μου, είναι να ταξιδέψω πολύ και να κάνω όσα πράγματα δεν μπόρεσα να κάνω λόγω συγκυριών και προτεραιοτήτων που έβαλα ώς τώρα. Αρέσει και στον σύζυγό μου η φωτογραφία, οπότε κάπως έτσι φαντάζομαι τα ταξίδια αυτά, φωτογραφίζοντας ανθρώπους, ψάχνοντας στους άλλους να βρούμε κάτι διαφορετικό. Επίσης, εκείνο που θέλω από τη ζωή είναι να ζω αυτές τις μικρές, καθημερινές στιγμές, οι οποίες ταυτόχρονα είναι και μεγάλες.

Γενικώς, δεν διώχνω ποτέ καμιά ανάμνηση. Θεωρώ ότι είναι όλες μέρος της ζωής κι έτσι, αν τις διώξω, θα είναι σαν να απαρνιέμαι ένα κομμάτι μου. Επιπλέον, από τους ανθρώπους δεν κρατάω κακίες, ξεχνάω πάρα πολύ εύκολα. Μπορεί να πληγώνομαι εύκολα, αλλά εξίσου εύκολα ξεχνώ. Ξέρω, θεωρείτε ότι αυτό έρχεται σε αντίφαση με το ότι δεν διώχνω καμιά ανάμνηση. Ξεχνώ μόνο την κακία, την προσπερνώ. Εξάλλου, στη θέση που είμαι τώρα δέχομαι αρκετές βολές, και είναι λογικό. Θεωρώ ότι είναι μέσα στη φύση της θέσης που κατέχω το να δέχεσαι κριτική, δεν είναι κάτι που με ξαφνιάζει.

Η απόφαση για τη Νομική

Σπούδασα νομικά στο Πανεπιστήμιο του Kent στο Canterbury σε μια πανέμορφη μεσαιωνική πόλη, η οποία ήταν εξαιρετικά ήσυχη. Να σκεφτείτε ότι ο πληθυσμός της τότε ήταν περίπου 100 χιλιάδες άτομα. Αφού πήρα το πτυχίο, επέλεξα να μείνω στο ίδιο πανεπιστήμιο για μεταπτυχιακό, στο Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο. Από μικρή είχα το μικρόβιο της Νομικής, ήθελα να γίνω μια μαχόμενη δικηγόρος κι άσκησα τη μαχόμενη δικηγορία για αρκετά χρόνια. Πολλές φορές, αστειευόμενη, λέω στα παιδιά μου ότι αν δεν γινόμουν δικηγόρος, θα γινόμουν… δικηγόρος. Ήταν μια συνειδητή επιλογή για την οποία δεν έχω μετανιώσει. Η νομική σε ακολουθεί, είναι τρόπος σκέψης, σε βάζει σε ένα συγκεκριμένο μονοπάτι· κοιτάζοντας πίσω, βλέπω ότι χωρίς αμφιβολία έκανα αυτό που ήθελα να κάνω.

“Δεν θέλω να νιώθω ότι ονειροβατώ”

Είμαι πολύ ευχαριστημένη από τη ζωή μου και από τις ευκαιρίες που μου δόθηκαν κι ευχαριστώ τον Θεό γι’ αυτό. Δεν νιώθω ότι έχω ανεκπλήρωτα όνειρα και δεν θέλω να νιώθω ότι ονειροβατώ. Ζω το «σήμερα», σχέδια για το μέλλον γενικότερα δεν κάνω. Κάθε άνθρωπος θέλει να προοδεύσει στη ζωή του, αλλά καμιά φορά όταν κάνουμε όνειρα ο Θεός μάς βλέπει και γελάει, οπότε δεν θέλω να βάζω στόχους οι οποίοι τις περισσότερες φορές μένουν ανεκπλήρωτοι. Είμαι άνθρωπος προσγειωμένος. Επίσης δεν μετανιώνω για ό,τι κάνω. Μαθαίνουμε και από τα λάθη μας, άλλωστε.

Τα πρότυπα της ζωής μου δεν είναι συγκεκριμένες προσωπικότητες, αλλά οι άνθρωποι που έχουν αξίες, όπως οι άνθρωποι που δεν τα βάζουν κάτω, που όταν πέσουν μπορούν να σηκωθούν, που μέσα στις αντιξοότητες βρίσκουν τρόπους να πράξουν το ορθό και το δίκαιο. Οι άνθρωποι που μιλούν μέσα από τις πράξεις τους και όχι μέσα από μεγάλα λόγια.

“Οι γυναίκες είμαστε πιο οργανωτικές”

Στην επαγγελματική μου ζωή δεν αντιμετώπισα κανένα πρόβλημα, απλώς και μόνο επειδή είμαι γυναίκα. Πρέπει να σας πω ότι, από τη θέση του Προέδρου της ΕΠΑ, βλέπω ότι η φύση της δουλειάς είναι πολύ δύσκολη, είτε είσαι άντρας είτε γυναίκα. Ανεξάρτητα από αυτό, δεν αποτελεί μυστικό ότι μια γυναίκα πρέπει να αποδείξει την αξία της διπλά. Προσωπικά ήμουν τυχερή, καθώς ως νεαρή δικηγόρος στηρίχθηκα από άντρες συναδέλφους, αλλά και στη συνέχεια της ζωής μου έτυχα ισότιμης μεταχείρισης. Σίγουρα, όντας γυναίκα, πρέπει ταυτόχρονα να είμαι και καλή μητέρα και καλή σύζυγος και καλή νοικοκυρά, αλλά και πολύ καλή στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία. Από τη φύση μας, οι γυναίκες μπορούμε να κάνουμε πιο πολλά πράγματα ταυτόχρονα, είμαστε πιο οργανωτικές κι έτσι μπορούμε να τα καταφέρουμε.

Περί ανταγωνισμού

Στα νεότερα χρόνια μου υπήρξα ανταγωνιστική, αλλά μέσα από ένα υγιές πλαίσιο, με άμιλλα, δεν χτυπάμε τον διπλανό μας ο οποίος είναι εξίσου καλός, αλλά προσπαθούμε να γίνουμε καλύτεροι. Ο ανταγωνισμός, αν με πάτε στο θέμα της δουλειάς μου, χρειάζεται προστασία, γι’ αυτό είμαστε κι εμείς εδώ. Δεν αποτελεί μυστικό ότι η κυπριακή κοινωνία λειτουργούσε για πολλά χρόνια με μονοπωλιακές δομές. Κατά συνέπεια, ως Επιτροπή, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με νοοτροπίες που απέχουν πολύ από τις γενικά αποδεκτές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο ανταγωνισμός, βέβαια, είναι μια έννοια σχετικά νέα για την κυπριακή κοινωνία κι έτσι ο μέσος καταναλωτής δύσκολα μπορεί να αντιληφθεί τον ρόλο και τη λειτουργία της Επιτροπής, δεν μπορεί να αντιληφθεί εύκολα ότι η επιτροπή δεν είναι αγορανομία ή ρυθμιστής τιμών των διάφορων ειδών, και ότι πρέπει να λειτουργεί στο πλαίσιο των κανόνων, τους οποίους καλείται να εφαρμόσει.

Από το γεγονός και μόνο ότι η Επιτροπή καλείται να επέμβει σε θέματα τα οποία εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της, καταλαβαίνετε ότι δεν έχει γίνει αντιληπτό ότι οι τιμές είναι αποτέλεσμα ελεύθερης διαπραγμάτευσης και πως ρυθμίζονται από τις δυνάμεις της αγοράς, τις οποίες η Επιτροπή προσπαθεί να διασφαλίσει. Με ποιο τρόπο; Εντοπίζοντας τις στρεβλώσεις, ανιχνεύοντας τυχόν αγκυλώσεις και επιβάλλοντας διορθωτικά ή και διαρθρωτικά μέτρα, αλλά και διοικητικά πρόστιμα που μπορούν να φθάσουν μέχρι και το 10% του ετήσιου κύκλου εργασιών της επιχείρησης που παρανομεί.

Το έργο μιλάει από μόνο του

Αντιλαμβάνομαι ότι ο κόσμος δεν καταλαβαίνει και πολύ το έργο της Επιτροπής. Το έργο όμως είναι εκεί, γίνεται. Η επικοινωνία ωστόσο είναι ένα κομμάτι για το οποίο πρέπει να βρούμε τον μηχανισμό, ώστε να προβληθεί το έργο στον έξω κόσμο. Αν μπει κανείς στην ιστοσελίδα μας μπορεί να δει τη δράση της Επιτροπής, η οποία είναι μεγάλη και πολύπτυχη. Είναι γεγονός όμως ότι το έργο δεν το έχει εισπράξει ο κόσμος, και αυτό είναι ένα σημείο για το οποίο καμιά φορά τυγχάνουμε άδικης κριτικής. Όμως θεωρώ ότι οι πράξεις μιλούν από μόνες τους και πιστεύω ότι όσοι ενδιαφέρονται, όσοι μπορούν να μεταφέρουν κάποια πράγματα στον κόσμο, θα δουν αυτό το έργο. Γι’ αυτό και η βαρύτητα που έχω δώσει στη Επιτροπή είναι στην παραγωγή του έργου. Αυτή είναι μια προσωπική μου θεώρηση, τα πράγματα πρέπει να μιλούν από μόνα τους.

*Πρώτη δημοσίευση, εφημερίδα Σημερινή.