Οι προσπάθειες, οι επιλογές, το αίσθημα του καθήκοντος και οι αποφάσεις μιας γυναίκας που κάνει το παν για να προστατεύσει την προσωπική της ζωή. “Δεν με πειράζει να τσαλακώνω την εικόνα μου, αλλά δεν συνηθίζω να μοιράζομαι τα προσωπικά μου θέματα”, είπε. Πιστεύει ότι τα στερεότυπα που καλλιεργούνται από την παιδική ηλικία του ανθρώπου και ότι δεν αλλάζουν εύκολα. Η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων της Κύπρου μας μιλάει για τη Ζέτα πίσω από την Αιμιλιανίδου. 

Γεννήθηκα στην κατεχόμενη βόρεια Λευκωσία, στη Νεάπολη Λευκωσίας, 20 λεπτά από το οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας. Με άλλα τρία αδέλφια, σίγουρα τα παιδικά χρόνια ήταν γεμάτα ευχάριστες εμπειρίες και μοιράζονταν μεταξύ σχολικής ζωής και ενασχόλησης με τα ενδιαφέροντά μας κατά τις απογευματινές ώρες.

Όλες οι αναμνήσεις είναι μέρος της ζωής μας, που διδάσκουν, άλλοτε με την επιτυχία και άλλοτε με την αποτυχία. Είμαστε, όμως, μια γενιά που ζήσαμε τις αλλεπάλληλες συγκρούσεις και αλλαγές από την Ανεξαρτησία στις ταραχές του 1963, και από εκεί στην εισβολή και κατοχή. Ιδιαίτερα για τη βόρεια Λευκωσία οι δικοινοτικές ταραχές του 1963 έδειξαν από νωρίς το μέγεθος του προβλήματος, μια και από τότε ένα κομμάτι της Λευκωσίας έμεινε αποκλεισμένο και ένα άλλο υπό τουρκική κυριαρχία. Η εισβολή του 1974 προσφυγοποίησε, μαζί με χιλιάδες συμπολίτες μας, και τη δική μας οικογένεια.

Οι σπουδές στη Νομική

Στο σχολείο, τα αγαπημένα μου μαθήματα ήταν τα κλασικά: οι εκθέσεις ιδεών και τα θεωρητικά μαθήματα και επομένως οι επιλογές μου για σπουδές ήταν εκ των προτέρων καθορισμένες. Αποφάσισα να σπουδάσω στη Νομική Θεσσαλονίκης εφόσον ήμουν στον κλασικό κλάδο ως μαθήτρια και όλα οδηγούσαν ώστε να κατευθυνθώ προς τις θεωρητικές σπουδές και περισσότερο προς τη Νομική, μια επιλογή για την οποία ποτέ δεν έχω μετανιώσει.

Πιστεύω ότι η Νομική σε βοηθάει να αναπτύξεις κριτική σκέψη, την πολυεπίπεδη εξέταση των γεγονότων, την πολύπλευρη ανάλυση, την τεκμηριωμένη ερμηνεία. Πιστεύω ότι στη συνέχεια η επαγγελματική μου πορεία δικαίωσε τις επιλογές μου και σίγουρα σε πολύ μεγάλο βαθμό εκπλήρωσε και τις προσδοκίες μου. Πήγα με σκοπό να γίνω δικηγόρος, πήρα και την άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος, άσκησα δικηγορία επί ένα χρόνο και στη συνέχεια ανέλαβα καθήκοντα στο Τμήμα Τελωνείων.

Δύσκολα συγχωρούνται τα λάθη

Ανέλαβα σε σχετικά μικρή ηλικία ένα κρίσιμο πόστο, εκείνο της Διευθύντριας Τελωνείου και Εφόρου ΦΠΑ. Τα τελωνεία ήταν τότε ένα ανδροκρατούμενο επάγγελμα. Δεν μπορώ να πω ότι αντιμετώπισα ιδιαίτερα προβλήματα, αλλά δυστυχώς μια γυναίκα θα πρέπει να προσπαθήσει πολύ περισσότερο από έναν άντρα για να αποδείξει τις ικανότητές της.

Το χειρότερο όμως είναι ότι τα λάθη σε μια γυναίκα συγχωρούνται πολύ πιο δύσκολα. Θα πρέπει να συνδυάσει επαγγελματική και οικογενειακή ζωή, πράγμα που δεν είναι και το πιο εύκολο για να είμαι ειλικρινής, άρα εξ ορισμού υπάρχουν δυσκολίες. Αν αλλάζει αυτό; Τα στερεότυπα τα οποία καλλιεργούνται από την παιδική ηλικία του ανθρώπου δεν πιστεύω ότι αλλάζουν εύκολα, αν και υπάρχουν νόμοι που προστατεύουν την ισότητα των δύο φύλων. Από κει και πέρα πρέπει να αλλάξουν πολλά, κυρίως η κουλτούρα μας και ο τρόπος που σκεφτόμαστε.

Ζητήματα επιβίωσης

Στην προσωπική μου ζωή είμαι υπερήφανη για τον γιο μου. Από επαγγελματικής άποψης, μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για μένα ήταν η ανάληψη του Υπουργείου Εργασίας, ένα γιγαντιαίο Υπουργείο με ευαίσθητες Υπηρεσίες και Τμήματα και με άμεση αντανάκλαση των αποφάσεων που λαμβάνονται σε αυτό στον κάθε πολίτη. Χρειάζεται ιδιαίτερη ευαισθησία για να διαχειριστεί κανείς αυτό το χαρτοφυλάκιο. Πέρα από αυτό, χρειάζεται να μπορεί κανείς να καταλάβει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος. Αρκετές φορές τίθεται ζήτημα επιβίωσης για κάποιους. Γι’ αυτό και προχωρήσαμε με την εισαγωγή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, το οποίο ήταν η πρώτη απόφαση που λάβαμε.

Πολλά από όσα επηρεάζουν τον άνθρωπο βρίσκονται σε αυτό εδώ το Υπουργείο και λόγω του ότι συναντώ καθημερινώς κόσμο, έρχομαι σε προσωπική επαφή με αυτά τα προβλήματα. Αυτό που απαντά στο πρόβλημα της ανεργίας είναι η ανάπτυξη. Είναι θέμα απλής λογικής: όταν δεν υπάρχει ανάπτυξη δεν δημιουργούνται θέσεις εργασίας. Εμείς ως Υπουργείο κάνουμε πολλά πράγματα για να βοηθήσουμε, όπως τα δεκάδες Σχέδια επιδότησης της εργασίας που έχουμε μέχρι σήμερα προκηρύξει, αλλά χωρίς ανάπτυξη δεν μπορεί να επιλυθεί το πρόβλημα.

“Δεν υπάρχει πάντα ευελιξία”

Με ρωτάτε αν έχω κάνει παρατυπίες προκειμένου να βοηθήσω κάποιον που έχει πραγματικά ανάγκη. Ξέρετε, υπάρχουν τρόποι για να βοηθήσεις τους συμπολίτες σου που έχουν ανάγκη χωρίς να παρανομήσεις. Όχι, αυτό δεν είναι μια διπλωματική απάντηση, είναι η πραγματικότητα. Δεν θα μπορούσα ποτέ να εγκρίνω κάποιον για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα παραβιάζοντας προϋποθέσεις του Νόμου. Όταν όμως στη βάση σωστής έρευνας διαπιστωθεί ότι κάποιος έχει πραγματική ανάγκη, υπάρχει ξεχωριστό κονδύλι από το οποίο έχω παράσχει οικονομική ή άλλη βοήθεια σε πολλές περιπτώσεις. Το ορθό είναι να υπάρχουν Νόμοι βάσει των οποίων να μπορείς, χωρίς να παρανομήσεις, να βοηθάς όποιον χρειάζεται. Όμως, για να είμαι ειλικρινής, αυτή η ευελιξία δεν υπάρχει πάντα.

Όταν ήμουν μικρή, έκανα και τις υπερβολές της ηλικίας όπως όλοι ίσως οι νεαροί, δεν θα ήθελα όμως να αναφέρω αυτά τα πράγματα δημοσίως. Δεν με πειράζει να τσαλακώνω την εικόνα μου, όπως λέτε, αλλά δεν συνηθίζω να μοιράζομαι τα προσωπικά μου θέματα, δεν θα ήταν προσωπικά άλλωστε. Μάλλον είναι θέμα χαρακτήρα, αλλά την προσωπική μου ζωή προσπαθώ να τη διαφυλάσσω. Την εμπιστοσύνη του κόσμου την αποκτάς, όχι εξιστορώντας την προσωπική σου ζωή, αλλά με τη δουλειά σου και με τις προσπάθειες που κάνεις για να βοηθήσεις τον κόσμο. Δεν πιστεύω ότι αυτά τα πράγματα θα πρέπει να είναι μέρος της δημόσιας εικόνας. Κατά συνέπεια δεν θα μπορούσε κανείς να με χαρακτηρίσει “ανοιχτό βιβλίο”.

Πλήρως συνειδητοποιημένη

Όσοι με γνωρίζουν ξέρουν ότι όταν προσπαθώ για κάτι, είναι για να το επιτύχω. Αυτά που με χαρακτηρίζουν είναι η επιμονή, η πολλή εργασία και η προσπάθεια. Αν σκέφτηκα ποτέ να τα παρατήσω; Δεν νομίζω. Σίγουρα όμως από τη στιγμή που προσπαθώ να βοηθήσω, δεν βλέπω τη φυγή ως διέξοδο από τις δυσκολίες και δεν είμαι της άποψης ότι όταν βλέπεις τα δύσκολα θα πρέπει να αποχωρείς. Δεν θα είχα κανένα λόγο να αναλάβω το Υπουργείο Εργασίας αν δεν ήμουν πλήρως συνειδητοποιημένη για το τι θα αντιμετώπιζα.

Ήμουν δημόσια υπάλληλος και είχα αρκετά χρόνια καριέρας ως Γενική Διευθύντρια στο Υπουργείο Εμπορίου και Ενέργειας, άρα δεν επιζητούσα εργασία όταν μου προτάθηκε η θέση. Δέχτηκα γιατί ήμουν πλήρως συνειδητοποιημένη ότι μπορούσα να προσφέρω, τουλάχιστον θα κατέβαλλα μεγάλη προσπάθεια σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, εφόσον μου το ζήτησε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης. Δεν θα μπορούσα να πω «όχι». Μέσα μου, ως αξία, το καθήκον είναι πιο ισχυρό από τη γνώση.

Τα “πρέπει”

Αν αδικήθηκα από τότε που ανέλαβα; Δεν πιστεύω ότι ένας Υπουργός δικαιούται να νιώθει αδικημένος. Αν πικράθηκα, είναι κάτι άλλο. Πικράθηκα κάποιες φορές από άδικη κριτική ή από μη κατανόηση των προσπαθειών. Δέχομαι τη συγγνώμη αν μου ζητηθεί, αλλά δεν αναμένω να μου ζητηθεί. Ως πρόσωπα που παίρνουμε αποφάσεις για το μέλλον οποιουδήποτε πολίτη, θα πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε κριτική, φτάνει αυτή να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αυτό που με εκνευρίζει είναι οι αχάριστοι άνθρωποι κι εκείνοι που εύκολα κρίνουν χωρίς να γνωρίζουν.

Ο τρόπος σκέψης μου, όπως εσείς παρατηρήσατε, είναι το “πρέπει”. Μην ξεχνάτε ότι επί 34 χρόνια ήμουν δημόσια υπάλληλος με συγκεκριμένη εργασία και συγκεκριμένα καθήκοντα. Ο τρόπος που διαμορφώθηκε ο χαρακτήρας μου επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό και από τον τρόπο εργασίας. Επομένως, δεν θα πρέπει κανείς να περιμένει από μένα κάτι διαφορετικό. Είναι φυσιολογικό να ενεργώ ανάλογα με το καθήκον που έχω τη δεδομένη στιγμή.

Νομικός και όχι πολιτικός

Δεν υπάρχει κανείς που νιώθει 100% πλήρης στη ζωή του. Όλοι οι στόχοι όταν εκπληρώνονται μας δίνουν ικανοποίηση. Η ευτυχία είναι μια άπιαστη έννοια, αν τη συνδέσουμε με πολλές φιλοδοξίες. Ευτυχία είναι τελικά η απουσία δυστυχίας, η απουσία του μεγάλου κακού. Ίσως να σας φανεί περίεργο, αλλά μετά την περιπέτεια που είχα με την υγεία μου, δεν αναθεώρησα απολύτως τίποτα. Είμαι η ίδια, έχω τις ίδιες συνήθειες που είχα και πριν. Δεν είναι θέμα ξεροκεφαλιάς, αλλά πρέπει να ζούμε την κάθε ημέρα όπως έρχεται.

Μετά τη θέση της Υπουργού θα υπάρξει και άλλη ζωή. Όχι, δεν θα κατέλθω ως υποψήφια βουλευτής ή θα επιχειρήσω να έχω κάποιο άλλο πολιτικό αξίωμα. Είμαι νομικός, πιθανώς να επιστρέψω στη δικηγορία. Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου, αλλά σίγουρα δεν υπάρχει καμία περίπτωση να μην εργάζομαι. Η μόνη ευχή που έχω να κάνω για το μέλλον είναι επιτέλους η Κύπρος μας να απελευθερωθεί. Αυτό κι αν πρέπει…

*Πρώτη δημοσίευση εφημερίδα Σημερινή.