Πριν από περίπου 40.000 χρόνια ο πρώτος ξάδερφος του είδους μας, ο άνθρωπος του Neanderthal, κλειδώθηκε άθελά του στο χρονοντούλαπο της προϊστορίας, προσφέροντας άπλετο χώρο σε εμάς, τους Ηomo Sapiens, να πολλαπλασιαστούμε και να επικρατήσουμε στον πλανήτη γη. Ο λόγος; Κανείς δεν έχει μπορέσει να εξάγει ασφαλές πόρισμα, αλλά οι επιστημονικές μελέτες συγκλίνουν σε διάφορα ενδεχόμενα. Ένα από αυτά είναι ότι ο Neanderthal δεν κατάφερε να προσαρμοστεί στις κλιματικές αλλαγές του πλανήτη. Ένας δεύτερος αντιστρέφει την υπόθεση για την εξαφάνιση του μεν, σε υπόθεση επικράτησης για τον δε, “γιατί τελικά ήταν ο Homo Sapiens που κυριάρχησε;”. Το είδος μας φέρεται να ανέλαβε καθήκοντα πλανητάρχη διότι ανέπτυξε το εμπόριο, εξελίσσοντας έτσι τον εγκέφαλό του και, συν τω χρόνω, το επίπεδο διαβίωσης του. Η διαδικασία ήταν φαινομενικά απλή. Το ένα κοπάδι ήρθε σε επαφή με άλλα κοπάδια από άλλες περιοχές, κατάφεραν να συνεννοηθούν, αντάλλαξαν τρόφιμα, εργαλεία, ενδύματα, γνώση, τέχνη, ιδέες και γονίδια και τελικά το είδος ανέπτυξε την ευφυΐα του ταχύτερα. Fair enough.

Ο Neanderthal από την άλλη, ήταν μεν περισσότερο μυώδης (αν και μικρόσωμος), είχε μεγαλύτερο κρανίο (άρα και μεγαλύτερο potential ευφυΐας;), βρισκόταν σε διαρκή αντιπαράθεση με τον κοντινό του συγγενή, όμως δεν επιδόθηκε στο σπορ του εμπορίου και δεν προσαρμόστηκε στις ανάγκες, με αποτέλεσμα να μείνει πίσω στον αγώνα της εξέλιξης κι εν πολλοίς της προσαρμογής. Κλείστηκε δηλαδή ως είδος “στον εαυτό του”, έμεινε στην εσωστρέφεια μιας εποχής που έτεινε να παρέλθει (εκείνη της σπηλιάς και του κυνηγιού), δεν ανέπτυξε δεσμούς με τα υπόλοιπα κοπάδια, δεν αντάλλαξε γνώσεις ούτε ενίσχυσε τα γονίδιά του με δυνατότερα από πιο μακρινές περιοχές. Επίσης, δεν ανέπτυξε τη γλώσσα, ισχυρό κλειδί για την εξέλιξη όλων των μετέπειτα ανθρώπινων πολιτισμών. Σε αντίθεση, ο Homo Sapiens υπήρξε μακράν πιο εξωστρεφής.

Ηθικό δίδαγμα: η εσωστρέφεια οδηγεί στην εξαφάνιση.

Αν υπάρχει κάτι που χαρακτηρίζει τις κοινωνίες που ενδιαφέρονται να επιβιώσουν, να εξελιχθούν και να προοδεύσουν, είναι η τάση προς την εξωστρέφεια. Να δούμε τι κάνουν οι άλλοι, να μιλήσουμε μαζί τους, να μάθουμε, να δοκιμάσουμε τις καλές ιδέες τους στην πράξη, να τους προσφέρουμε τις δικές μας, να τους φιλοξενήσουμε στα μέρη μας, να φιλοξενηθούμε στα δικά τους, να συνεργαστούμε, να ανοίξουμε τα μάτια και τους ορίζοντές μας, να διαφωνήσουμε, να συμφωνήσουμε, να συγχρονιστούμε με έναν κόσμο τόσο απαιτητικό όσο και όμορφο.

Το “ξένο” στον 21ο αιώνα δεν είναι ξένο. Είναι μια αφορμή για εξωστρέφεια, για γνώση και για εξέλιξη. Όχι μόνο υλιστικά, αλλά και πολιτισμικά και πνευματικά. Κυρίως πολιτισμικά και πνευματικά. Βασικά εργαλεία στο δρόμο της εξωστρέφειας: η ελευθερία της έρευνας, του λόγου, της γνώμης, της έκφρασης, η επιχειρηματολογία και η ανοχή προς την αντίθετη άποψη. Και η τόλμη για όλα τα παραπάνω.

Το “άγνωστο” δεν είναι ο κίνδυνος. Ο κίνδυνος είναι η εσωστρέφεια τού γνωστού, του ίδιου του εαυτού μας κι αυτό έχει αποδειχθεί περίτρανα από την Ιστορία του ανθρώπου επί της γης.

Το free thinking island δεν είναι (άλλο) ένα δημοσιογραφικό ή ενημερωτικό blog. Είναι ένα blog άποψης. Είναι ένα βήμα εξωστρέφειας φτιαγμένο από μια ομάδα ανθρώπων, νέων και παλαιότερων, με σκοπό την δημόσια ανταλλαγή σκέψεων και απόψεων που τις περισσότερες φορές μένουν κλειδωμένες στο συρτάρι ή ψιθυρίζονται σε ανύποπτους χρόνους αλλά δυστυχώς μένουν εκεί. Εδώ, ο καθένας λέει την άποψή του ελεύθερα, δημοκρατικά και χωρίς λογοκρισία, αρκεί να τηρεί τους στοιχειώδεις κανόνες της ευγένειας και της τεκμηρίωσης απέναντι στα ζητήματα που θίγει. Φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα κύτταρο δημοκρατίας, δημοσίου διαλόγου και προόδου με βασικό άξονα την ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης.

Εδώ θα βρει κανείς μόνο πρωτότυπα άρθρα και απόψεις για θέματα που αφορούν τόσο στη Σαλαμίνα και στην ευρύτερη περιοχή, όσο και κείμενα που αγγίζουν τα μεγάλα ζητήματα της χώρας, της πολιτικής, του πολιτισμού και της τέχνης. Όλοι έχουν βήμα στο free thinking island και τους καλούμε να το εκμεταλλευτούν, κάνοντας κείμενο την άποψή τους και στέλνοντάς το προς δημοσίευση.

Ας επιστρέψουμε στον μακρινό πλέον εξάδερφο Neanderthal. Δεν επρόκειτο για ένα αδύναμο ή ελαττωματικό είδος. Αντιθέτως, η μυϊκή του δύναμη φαίνεται πως ήταν μεγαλύτερη, πράγμα που σημαίνει ότι σε μία σύγκρουση μαζί του, μάλλον εμείς θα ήμασταν εκείνοι που θα το βάζαμε στα πόδια τρέχοντας. Ήταν καλός κυνηγός και καλός τεχνίτης ενώ πρόλαβε και ανέπτυξε κάποιες τεχνικές ιατρικής για να απαλύνει τον πόνο και να επουλώνει τις πληγές.

Αυτό που του έλειπε είναι αυτό που, μυστηριωδώς, φαίνεται να λείπει και σε εμάς σήμερα, 40.000 χρόνια μετά την επικράτησή μας στη γη, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό ανά περίπτωση: η εξωστρέφεια. Προλάβαμε όμως και αναπτύξαμε τεχνολογία, φιλοσοφία και πνευματικούς μηχανισμούς που μπορούν να μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε τα όποια προβλήματα εσωστρέφειας κινδυνεύουν να μας θέσουν ενώπιον μιας ενδεχόμενης πνευματικής εξαφάνισης ή (στην καλύτερη περίπτωση) μακροχρόνια στασιμότητας, πνευματικής ακινησίας και ουσιαστικής εξέλιξης. Θα μπορέσουμε να βγούμε από το βάλτο που χωράει μόνο τον εαυτό μας;

*Πρώτη δημοσίευση freethinkingisldand.wordpress.com.